HAÇLI SEFERLERİ
Avrupalı Hıristiyanların ortaçağda 1096-1270 yılları arsında Müslümanların elinde bulunan ve Hıristiyanlar için de kutsal olan Kudüs’ü ve diğer kutsal yerleri almak için ve doğunun zenginliklerini ele geçirmek amacıyla düzenledikleri 8 sefere Haçlı Seferleri denir.
Haçlı savaşlarına katılanların elbiseleri üzerinde haç işareti bulunduğundan bu isimle anılmışlardır (+)
Haçlı savaçlarının başlıca özellikleri
1-Haçlı savaşlarıyla tarihte ilk defa kutsal yerler sorunu ortaya çıkmıştır.
2-Hıristiyanlar (Ortodoks-Katolik) arasında birlik sağlamak
3-Bu savaşta Hıristiyanlar saldırmada Müslümanlar ise savunmadadır.
4-Bu savaşların dini-siyasi-ekonomik ve sosyal nedenleri vardır.
5-Savaşların 4’ünden Anadolu etkilenmiştir.
6-Bu savaşlar Katolik kilisesinin etkisi ile düzenlenmiştir.
NEDENLERİ
DİNİ NEDENLER:
*Üç dinin kutsal kabul ettiği Kudüs’ün Müslümanlardan alınmak istenmesi
*Katolik kilisesi ve papanın halkı Müslümanlar aleyhine kışkırtması
*Papanın Müslümanlar karşısında savaşanlara günahlardan kurtularak cennete girmeyi vaad etmesi
*Kluni tarikatının kışkırtıcı çalışmaları
*Hıristiyanlarca kutsal sayılan yerlerin (Kudüs-İznik-Antakya) Müslümanların elinde bulunması
*Hıristiyanların rahat hac yapabilme isteği
*Ortodoks ve Katolikleri birleştirme isteği
*Katolik kilisesinin geniş bir alana yayılma isteği
* İslamın yayılmasını engellemek
EKONOMİK NEDENLER:
*Batı dünyası yoksulluk içinde iken doğunun refah seviyesinin yüksek olması ve Avrupalıların bu zenginlikleri ele geçirme isteği
*Avrupalıların Müslümanların elinde bulunan ticaret yollarını ele geçirme isteği
*Avrupa’da toprak sahibi olmayan soyluların doğuda toprak sahibi olma isteği
*Doğudaki zenginliğin abartılarak Avrupalılara anlatılması
SİYASİ NEDENLER:
*Türklerin Anadolu’yu ele geçirmeleri
*Malazgirt Savaşı’ndan sonra Türklerin ilerleyişi karşısında Bizans’ın Avrupa’dan yardım istemesi
*Papanın nüfus bölgelerini genişletme isteği
*Derebeylerin-Şövalyelerin macera arzusu
*Din adamlarının ülke yönetiminde etkilerini artırma istekleri
*Türkleri Anadolu,-Suriye,-Filistin ve Akdeniz’den uzaklaştırma isteği
*Halkın derebeylik yönetiminden kurtulma isteği
I.Haçlı seferinde derebeyler etkili oldu.
2- II.Haçlı Seferinde ilk defa krallar katıldı.
3- III.Haçlı seferi krallar seferidir.
HAÇLI SEFERLERİ SIRASINDA ANADOLU
1-Anadolu Selçuklu Devletinin kurucusu Süleyman Şah ölmüş ve Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarsız kalmış
2- I. Kılıçarslan Devleti yeniden toparlamaya çalışmış
3-Anadolu ‘da Siyasi birlik yok
4-Bizans İmparatoru Aleksios Komnenos tur.
I. HAÇLI SEFERİ (1096-1099)
1-Papa II. Urban bu savaşın düzenlenmesinde etkili oldu.
2-Piyer Lermit komutasındaki ilk haçlı birliği İznik yakınlarında yok edildi.
3- İkinci grup Düzenli askerler,şövalyeler ve soylulardan oluşan bu 600.000 kadar sayısı olan haçlı birliği Bizans’tan yiyecek alma karşılığında ele geçireceği yerleri Bizans’a verecek
4-I. Kılıçarslan İznik’i haçlılara terk etti.Burayı haçlılar Bizans’a teslim etti.Anadolu Selçuklu Devletinin başkenti Konya’ya taşındı.
5-I. Kılıçarslan Danişmentliler’i de yanına alarak Eskişehir yakınlarında haçlılarla savaştı.Bozguna uğramamak için yıpratma savaşı yapmaya karar verdi.Bizans Eskişehir-Antalya hattının batısını ele geçirdi.
6-Haçlılar büyük kayıplar vermelerine rağmen çok kalabalık olduklarından kayıp vere vere Antakya’ya ulaştılar.Şehri ele geçirdiler.Urfa-Trabluşam-Yafa-Sur-Kudüs haçlıların eline geçti.(Kudüs Fatımilerden alındı.)
SONUÇLARI
1-Bizans Eskişehir-Antakya Hattı’nın batısını ve Anadolu Selçuklu Devleti’nin başkenti İznik’i ele geçirdi.
2-Anadolu’da kalan haçlılar I. Kılıçarslan ve Danişmentliler yok etti.
3-Haçlılar Antakya-Urfa-Sur-Yafa’da kontluklar kurdular.
4-Kudüs’te Kudüs Latin Krallığı kuruldu.
5-Anadolu Selçuklu Devleti başkenti’ni İznik’ten Konya’ya taşıdı.
6-Haçlılar ele geçirdikleri yerlerde Müslüman ve Musevilere çok sert davrandılar.
Haçlıların başarılı oldukları tek savaştır.
II. HAÇLI SEFERİ (1147-1149)
NEDENLERİ
1-Musul atabeyi İmameddin Zengi’nin 1144 yılında I. Haçlı savaşı sonunda kurulan Urfa Kontluğunu haçlılardan alması ve Kudüs Latin krallığı nın da Avrupa’dan yardım istemesi
Bu savaşa Alman İmparatoru III. Konrad Fransa Kralı VII. Lui katıldılar.
Anadolu Selçuklu Devleti’nin başında I. Mesut vardır.
Alman İmparatoru Konya yakınlarında yenildi ve geriye çekildi.
Fransa kralı Bizans’ın elinde bulunan Efes-Antalya-Denizli’ yolundan ilerledi.
Antalya’dan kara yoluyla ilerleyenler büyük kayıplar verdiler.
Konrad ve Lui Şam’ı kuşatışlarsa da başarılı olamadılar.
SONUÇLARI
1-Haçlılar büyük kayıplar verdiler.
2-Haçlılar başarılı olamayarak geri döndüler.
3-Anadolu üzerinde çok fazla kayıp veren haçlılar bundan sonraki seferlerinde deniz yolunu tercih ettiler.
III.HAÇLI SEFERİ (1189-1192)
NEDENLERİ:
1-Eyyübi devletinin kurucusu Selahattin Eyyübi’nin Hıttin savaşı (1187) ile I. Haçlı seferi sonucunda kurulan Kudüs Latin Krallığından Kudüs’ü alması
2-Papanın yeni Haçlı Savaşı çağrısı
3-Türklerin 1176’da Miryokefalon Savaşı’nda Bizans’ı yenmesi.
Bu savaşa Alman imparatoru Frederik Barbaros Fransa kralı Filip Ogüst İngiltere kralı arslan yürekli Richard savaşa katıldı.Alman İmparatoru II. Kılıçarslan’ı yenerek Konya’yı ele geçirdi.Yapılan anlaşmadan sonra Konya’yı ,boşalttı. II. Kılıçarslan haçlılarla yıpratma savaşı yaptı.Frederik Barbaros Silifke Çayında boğulunca ordusu dağıldı.
Fransa ve İngiltere kralları deniz yolu ile Filistin’ e gittiler ..krallar savaşı
SONUÇLARI
1-Haçlılar Kudüs’ü Müslümanlardan geriye alamayarak başarısız oldular.Ve geriye döndüler.
IV. HAÇLI SAVAŞI (1202-1204)
NEDENLERİ
1-Yafa ve çevresindeki kalelerin Eyyübilerin eline geçmesi
2-Kudüs’ün Müslümanlardan alınmak istenmesi
3-III. Haçlı seferinde istenilen sonucun alınamaması
Deniz yolu ile Venedikliler Haçlıları Mısır’a götürmeyi kabul ettiler.
-Bizans’ta taht kavgaları başlayınca imparator olmak isteyen Aleksios haçlılardan yardım isteyince haçlılar İstanbul’a geldiler.Şehri ele geçirdiler,yağmaladılar,bir çok kişiyi öldürdüler.Papa haçlıların İstanbul’a gelmesini istemiyordu.
SONUÇLARI
1-Aleksios haçlılar tarafından tahta geçirildi.
2-Şehir yağmalandı,bir çok kişi öldürüldü.
3-Haçlılara karşı isyan çıkınca Aleksios tahttan indirildi.
4-Bizans üç parçaya bölündü
a-İstanbul’da haçlılar İstanbul Latin Krallığı kurarak yönetimi ele aldılar.(1204-1261)
b-İstanbul’dan kaçan Bizans soyluları
-İznik Rum Krallığını kurdular.(1204-1261’de İstanbul Latin Krallığı’nı ele geçirerek Bizans’ ı ele geçirdiler.)
-Karadeniz sahilinde Trabzon Rum Pontus Krallığını kurdular.(1461’de Fatih bu krallığa son verdi.)
6-IV. Haçlı Seferi Katolik –Ortodoks Savaşına dönüştü.
7-Müslümanlar bu savaştan zarar görmedi.
HAÇLI SEFERLERİNİN SONUÇLARI
DİNİ SONUÇLAR
I. Papa ve Katolik kilisesine duyulan güven sarsıldı.
II. Hıristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs ve diğer şehirler Müslümanların elinde kaldı.
III. Katolik ve Ortodoks kilisesinin birleşmesi gerçekleşmedi.
IV. Skolastik düşünce sarsıldı.Özgür düşünce gelişmeye başladı.
V. Kilisenin baskısı kalkınca bilim-sanat-edebiyatta gelişmeler başladı.
VI. Savaşlarda başarısız olunması kiliseye olan güveni azalttı.
EKONOMİK SONUÇLAR
I. Avrupa ülkeleri ile (İtalya Kent Devletleri) Doğu (Ön Asya) ülkeleri arsında ticaret gelişti.
II. Akdeniz Limanlarının ticari önemi arttı.(Marsilya-Cenova-Venedik)
III. İtalya’da bankacılık gelişmeye başladı.İtalya’da Cenova ve Venedik gelişmeye başladı.
IV. Anadolu-Suriye-Filistin savaşlardan zarar gördü. Ekonomik faaliyetler de zarar gördü.
V. Avrupa’da kentliler ticaretle uğraşmaya başlayınca Burjuva Sınıfı ortaya çıkmaya başladı.( Burjuvalar Fransız İhtilalinde etkili oldular)
VI. Avrupa’da Burjuvalar ve köylüler topraklarını derebeylerden geri aldılar ve özgürleştiler.
VII. Halı-kilim gibi dokumacılık Avrupalılarca tanındı.
SOSYAL SONUÇLAR
I. Müslümanlar ve Hıristiyanlar birbirlerini yakından tanıdılar.
II .Özgür düşüncenin gelişmesi Rönesansın başlamasına uygun ortam hazırladı.
III .Avrupa’daki sosyal sınıflar birbiri ile kaynaştı.
IV .Savaşlara katılan derebey ve soyluların bir kısmı öldü. Geriye dönenler de itibar kaybetti.
V. Türklerin başarılı mücadeleleri nedeniyle İslam dünyasında itibarı arttı.
TEKNİK VE KÜLTÜREL SONUÇLAR
I .İslam ve Hıristiyan kültürü kaynaştı.İslam bilginlerinin eserleri Avrupa’daki dillere çevrildi.
II. Avrupalılar kağıt-barut-pusula-matbaa yapmayı Türklerden öğrendiler böylece cam ve dokumacılığı da öğrendiler.
III .Süsleme ve mimaride doğu kültüründen Avrupa etkilendi.
IV. Özgür düşüncenin gelişmesi Rönesansı başlattı.
V. Avrupa’da kültürel alanda hızlı gelişmeler başladı.
VI. Gemi yapımında gelişme sağlandı.
SİYASİ SONUÇLAR
I. Savaşa katılan bir çok derebeyinin ölmesi sonucunda Feodalitenin zayıflamasına ve merkezi krallıkların güçlenmesine
neden oldu.
II .Derebeylik yönetimi zayıflayınca köylüler bir çok hak elde ettiler.
III Türklerin batıya doğru ilerlemesi durdu.
IV .İslam dünyasının savaş sırasında güç kaybetmesi İslam ülkelerinin Moğol işgaline uygun ortam hazırladı.
V .Bu savaşlar sırasında (Müslüman –Hıristiyan )birçok kişi hayatını kaybetti
VI. Batı Anadolu ve Karadeniz kıyılarını Bizans Türklerden geri aldı.
VII . Bizans’ın ömrü uzadı.
VIII .Türklerin İslam Dünyasında itibarı arttı.
IX. Haçlı seferleri Avrupa’da Coğrafi Keşifler, Rönesansa ve Reforma uygun ortam hazırladı.
X. Antakya-Urfa-Şam ve Kudüs’te I. Haçlı seferi sonunda kurulan krallıklar uzun ömürlü olmadılar.
XI. Türkler Anadolu’dan çıkarılamadı.
XII . IV. Haçlı savaşı sonunda Bizans üç parçaya bölündü:
a) İstanbul Latin Krallığı
b) İznik Rum Krallığı
c) Trabzon Rum Pontus Krallığı
Haçlılar Haçlı savaşlarında genel olarak başarılı olamadılar
SORULAR
1- Haçlı Savaşlarının dini nedenleri nelerdir?
2- Haçlı Savaşlarının ekonomik nedenleri nelerdir?
3- Haçlı Savaşlarının siyasi nedenleri nelerdir?
4- Haçlı savaşlarının başlamasında Bizans’ın rolü nedir?
5 - I. Haçlı savaşının sonuçları nelerdir?
6- II. Haçlı savaşının nedenleri nelerdir?
7- III. Haçlı savaşının nedenleri nelerdir?
8- IV. Haçlı savaşının sonuçları nelerdir?
9- Haçlı savaşlarının ekonomik sonuçları nelerdir?
10-Haçlı savaşlarının siyasi sonuçları nelerdir?
11- Haçlı savaşlarının dini sonuçları nelerdir?
12- Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarlarından hangileri zamanında haçlı savaşı düzenlenmiştir?
13-Haçlı savaşlarının teknik ve kültürel sonuçları nelerdir?
14- Haçlı savaşları sırasında Anadolu da durum nasıldır*
15-Haçlı savaşlarının başlıca özellikleri nelerdir.
16-Haçlı savaşları hangi savaşlara denir?